Clostridioides difficile – obično poznat kao C. difficile ili C. diff – je bakterija koja uzrokuje dijareju i kolitis (zapaljenje debelog creva). Obično se nalazi u fecesu i lako može kontaminirati hranu i površine.
Donedavno se zvao Clostridium difficile, ali na osnovu istraživanja o tome kako su klasifikovane bakterije, medicinska zajednica je počela da koristi novo ime 2016.
Prema podacima Centra za kontrolu i prevenciju bolesti godišnje oko pola miliona ljudi oboli od infekcije C. diff u Sjedinjenim Državama. Mnogi ljudi obolevaju dok su hospitalizovani, na operaciji ili na nezi zbog drugih bolesti. . Infekcija C. diff najčešće pogađa starije odrasle osobe u bolnicama ili ustanovama za dugotrajnu negu i obično je posledica upotrebe antibiotskih lekova. Ali istraživanja pokazuju da se stopa infekcije C. diff povećava, a slučajevi se dijagnostikuju i kod mladih, zdravih osoba koje nisu koristile antibiotike i nisu bile u zdravstvenoj ustanovi.
Od 2000. godine pojavio se agresivni soj C. diff koji može biti otporan na određene lekove. Štaviše, registrovan je i kod ljudi koji nisu hospitalizovani ili nisu uzimali antibiotike.
Pregled sadržaja:
Clostridioides difficile – znaci i simptomi
Neki ljudi nose bakteriju C. diff u crevima, ali nikada ne obolevaju. Ovi ljudi možda čak mogu i da šire bakterije.
Ali obično oni koji razviju blagu do umerenu infekciju C. diff imaju sledeće simptome:
- Vodeni proliv, tri ili više puta dnevno tokom dva ili više dana
- Groznicu
- Temperaturu veću od 38 stepeni
- Gubitak apetita
- Mučninu
- Bolove u trbuhu i grčeve
Simptomi se obično razvijaju u roku od 5 do 10 dana nakon što osoba započne lečenje antibioticima, mada se mogu pojaviti istog dana kada započnete sa antibiotikom ili čak dva meseca kasnije.
U težim slučajevima infekcija C. diff može prouzrokovati:
- Vodeni proliv do 15 puta dnevno
- Dehidrataciju
- Otečeni stomak, sa jakim grčevima i bolom
- Povišen puls
- Groznicu
- Stolicu koja sadrži krv ili gnoj
- Mučninu
- Gubitak apetita i gubitak težine
- Otkazivanje jetre ili bubrega
- Povećan broj belih krvnih zrnaca (leukocita)
Generalno, trebalo bi da razgovarate sa svojim lekarom ako ste započeli lečenje antibioticima i imate duže od dva dana:
- Tri ili više vodenih stolica dnevno
- Temperaturu
- Jake bolove u stomaku
- Krv u stolici.
Uzroci pojave bolesti
Kao što je gore rečeno, bakterija C. diff se nalazi u fecesu. Takođe je u zemlji, vazduhu i vodi.
Štaviše, ova bakterija proizvodi spore koje mogu dugo da opstanu u životnoj sredini.
C. diff ili njegove spore ući će u vaše telo ako unesete kontaminiranu hranu, vodu ili dodirnete neoprane prste ustima, nakon rukovanja kontaminiranim površinama ili predmetima.
Kod zdravih ljudi C. diff obično ne izaziva nikakve simptome. Bakterija može kolonizovati creva bez stvaranja bilo kakvih simptoma. Ipak, kod ljudi sa oslabljenim imunološkim sistemom ili koji su nedavno uzimali antibiotike, može dovesti do bolesti oslobađanjem toksina koji napadaju sluznicu organa.
Iako ljudi bez poznatih faktora rizika mogu dobiti C. diff infekciju, određene stvari povećavaju rizik, uključujući jaku upotrebu antibiotika za lečenje dugotrajnih infekcija. Ovi antibiotici mogu poremetiti normalni sastav crevnog
mikrobioma (zajednice mikroba koji žive u crevima). Na taj način omogućavaju C. diff-u da izmakne kontroli i izazove infekciju.
Antibiotici koji se obično povezuju sa infekcijama C. diff uključuju:
- Klindamicin
- Ampicillin
- Amoksicilin
- Cefalosporini
- Fluorokinoloni
Zbog čega je Clostridium difficile infekcija česta u bolicama?
Zaraza se veoma često javlja u bolnicama i staračkim domovima. Tamo se klice lako i brzo šire. U bolnicama se često primenjuju antibiotici, u terapijske ili preventivne svrhe. C. difficile u bolničkoj sredini, između ostalog može se prenositi preko:
- kontaminiranih ruku pacjenata i zdravstvenih radnika
- predmeta i pribora iz okoline pacijenta (kreveta, stolova, toaleta, umivaonika, stetoskopa, toplomera…)
Ove bakterije stvaraju spore koje su otporne na skoro sva dezificijentna sredstva i pomažu im da se zadrže u prostoriji nekoliko nedelja ili meseci.
Clostridioides difficile i mogući faktori rizika
Neki od faktora rizika uključuju:
- Starije godine
- Tešku osnovnu bolest – poput zapaljenske bolesti creva ili rak debelog creva
- Oslabljeni imuni sistem
Pored toga, upotreba inhibitora protonske pumpe, vrste leka koji smanjuje želudačanu kiselinu i leči refluks kiseline, takođe može povećati šanse od infekcije C. diff.
Rizik od infekcije C. diff je veći ako ste imali operaciju abdomena ili gastrointestinalni hirurški postupak.
Štaviše, jednom dobijena infekcija C. diff povećava šansu da je ponovo dobijete.
Većina infekcija C. diff javlja se kod ljudi koji su ili su nedavno bili u zdravstvenim ustanovama poput bolnica, staračkih domova i rehabilitacionih centara. U tim objektima klice se lako šire, upotreba antibiotika je česta, a pacijenti su posebno osetljivi na infekciju.
Kako se dijagnostikuje?
Budući da se infekcije C. difficile najčešće javljaju kod ljudi koji uzimaju antibiotike ili onih koji su ih nedavno uzimali, lekar će vam postaviti pitanja o vašoj anamnezi i lekovima koje uzimate. Doktor može takođe da uradi jedan ili nekoliko testova, u zavisnosti od vaših simptoma, uključujući:
- Test stolice
- Test krvi
- CT skener
- Postupak kolonoskopije ili sigmoidoskopije kod gastroenterologa (što je više od jednostavnih testova ili skeniranja)
Test stolice je najčešći način otkrivanja C. diff. U laboratoriji se procenjuje uzorak vaše stolice kako bi utvrdio da li sadrži bakteriju C. diff.
Ako iz testa stolice ne može da se izvede zaključak, možda će biti potreban test krvi. Testovi krvi mogu otkriti visok nivo leukocita (belih krvnih zrnaca), koji su uvek znak infekcije, uključujući C. diff.
CT skener daje slike vašeg debelog creva i može otkriti potencijalne komplikacije kao što je perforirano crevo.
U retkim slučajevima, lekar će možda želeti da proveri debelo crevo na znake upale ili druge bolesti i na taj način da možda isključi druge uzroke simptoma. U kolonoskopiji ili sigmoidoskopiji kroz rektum se ubacuje tanka, fleksibilna cev sa svetlom na kraju, omogućavajući lekaru da pregleda debelo crevo.
Kolonoskopija omogućava lekaru da proceni celo debelo crevo i rektum, dok sigmoidoskopija daje slike rektuma i donjeg dela debelog creva. Oba testa mogu ukazati na to da li je prisutno zapaljenje, prepoznatljiv znak infekcije C. diff. Takođe omogućavaju lekaru da po potrebi uzima uzorke tkiva iz debelog creva kako bi ih dalje testirao na bakterije.
Prognoza za lečenje
Ako se dijagnostikuje i odmah započne se lečenjem, C. diff se obično brzo uspešno izleči. Groznica koja često dolazi sa infekcijom obično prolazi u roku od dva dana, a dijareja se završava za dva do četiri dana.
Neke infekcije C. diff mogu postati fatalne kod određenih pacijenata ako se odmah ne leče zbog teške dehidracije ili oštećenja debelog creva.
Prema najnovijim naučnim istrživanjima, 1 od 11 osoba starijih od 65 godina kojima je dijagnostikovana C. diff infekcija povezana sa zdravljem umire u roku od mesec dana.
Jedan od 6 ljudi ponovo će dobiti C. diff infekciju. Većina recidiva dogodi se jednu do tri nedelje nakon što osoba prestane da uzima antibiotike, ali neke se jave dva do tri meseca kasnije. Veći je rizik od recidiva ako:
- Imate više od 65 godina
- Uzimate antibiotike zbog neke druge bolesti, dok se lečite antibiotikom protiv C. diff
- Imate ozbiljno osnovno zdravstveno stanje, uključujući hroničnu insuficijenciju bubrega, upalnu bolest creva ili hroničnu bolest jetre
Clostridioides difficile – trajanje
Ako se dijagnostikuje i efikasno leči antibioticima, većina slučajeva C. difficile se rešava u roku od dve nedelje.
