Pregled sadržaja:
Kako se dijagnostikuje upala pluća ?
Upala pluća se dijagnostikuje na osnovu vaše istorije bolesti, fizičkog pregleda i određenih rezultata ispitivanja. Vaš lekar određuje koju vrstu upale pluća imate na osnovu toga kako ste se zarazili, šta otkriva vaš rentgenski pregled ili pregled pluća i koja vrsta klica je odgovorna za vašu infekciju.
Prilikom kontrole vaše istorije bolesti, lekar će vas pitati o svim znacima i simptomima koje ste imali, nedavnim putovanjima ili izloženostima koje ste imali i da li ste primili vakcinu protiv gripa ili upale pluća.
Tokom fizičkog pregleda, lekar će proveriti vaše vitalne znake i slušati pluća stetoskopom. Ako vaš lekar posumnja na upalu pluća, može da zatraži dodatne dijagnostičke testove, uključujući:
- rendgen grudnog koša
- testove krvi
- test sputuma (u kojem se ispituje uzorak tečnosti iz pluća)
- pulsnu oksimetriju za merenje nivoa kiseonika u krv (koja može biti niska ako pneumonija utiče na pluća).
Osobama starijim od 65 godina ili onima kod kojih upala pluća ne prođe u roku predviđenom za lečenje, lekar može koristiti jače antibiotike ili zatražiti kompjuterizovanu tomografiju (CT) koja prikazuje više detalja pluća od rendgenskog snimanja grudnog koša. U težim slučajevima može se uzeti i kultura pleuralne tečnosti. Igla se ubaci u područje pleure, između pluća i zida grudnog koša, da bi se dobio uzorak tečnosti, koji se zatim analizira kako bi se utvrdilo šta uzrokuje infekciju.
Upala pluća – metode lečenja i lekovi
Efikasno lečenje upale pluća zavisi od toga šta je uzrokovalo infekciju i može se kretati od ambulantne nege do hirurgije. Nekim ljudima je možda dovoljan samo odmor u krevetu, dok je drugima potrebna hospitalizacija. Vaš lekar će vam dati plan koji je specifičan za vas, s obzirom na vrstu upale pluća koju imate, težinu stanja, starost i vaše celokupno zdravlje. Odatle ćete znati da li se možete lečiti kod kuće ili morate da idete u bolnicu i da li vam trebaju antibiotici ili ne. Antibiotici su propisani za slučajeve bakterijske upale pluća i nisu efikasni u lečenju virusne upale pluća.
Kod virusne upale pluća, lekar vam može propisati antivirusni lek, ali to je prilično retko.
Za gljivičnu upalu pluća, koja je češća kod ljudi sa oslabljenim imunološkim sistemom, primenjivaće se oralni ili intravenski antifungalni lek.
Trajanje pneumonije
Neki ljudi mogu da se vrate svojim uobičajenim rutinama u roku od nedelju dana od lečenja upale pluća. Za druge, potpuni oporavak može potrajati mesec dana.
Oporavak zavisi od vrste pneumonije koju imate i koliko je teška, kao i od stanja pluća. Većini ljudi sa bakterijskom upalom pluća lečenih antibioticima stanje počinje da se poboljšava i ima manje simptoma nakon jednog do tri dana. Važno je nastaviti sa uzimanjem antibiotika, čak i ako se osećate bolje. U suprotnom, upala pluća bi se mogla vratiti.
Virusna upala pluća se obično izleči za jednu do tri nedelje.
Upala pluća – prevencija
Ne postoji siguran način za sprečavanje upale pluća, ali postoje mere koje možete preduzeti, uključujući vakcine protiv upale pluća za neke oblike infekcije i poštujući razumna higijenska pravila, kako biste smanjili rizik od zaraze.
- Vodite računa o higijeni. Jednostavne mere predostrožnosti, kao što su često pranje ruku, prekrivanje nosa i usta maramicom kada kašljete ili kijate i odlaganje korišćenih maramica smanjuju izloženost i širenje klica.
- Nemojte da pušite. Pušači su u mnogo većem riziku od upale pluća.
- Vakcinišite se. Pneumokokne vakcine štite od jednog od najčešćih uzroka bakterijske upale pluća, a vakcina protiv gripa može pomoći u izbegavanju upale pluća povezane sa gripom. Vakcinacija je najvažnija stvar koju možete učiniti.
Upala pluća – moguće komplikacije
Moguće komplikacije uključuju:
- Otkazivanje disanja. Kada se to dogodi, pacijentu je potrebna mašina za disanje ili respirator. Teži oblik respiratorne insuficijencije je akutni respiratorni distres sindrom (ARDS).
- Sepsa. Ovo je stanje u kojem postoji nekontrolisana upala u telu kao odgovor na infekciju; sepsa može dovesti do otkazivanja organa.
- Apscesi pluća. To se događa kada se područja gnoja formiraju unutar ili oko pluća. Ponekad se antibiotici mogu pobrinuti za njih, ali će možda biti potrebna operacija da bi se ispraznili.
- Bubrežna insuficijencija
Istraživanje i statistika: Ko ima najveće šanse da dobije upalu pluća?
Upala pluća pogodi više milion ljudi samo u Americi na godišnjem nivou. Preko 250.000 Amerikanaca je svake godine hospitalizovano zbog upale pluća.
Iako se upala pluća uglavnom bez većih problema leči, prema poslednjim podacima svake godine od infekcije umre oko 50.000 ljudi. Ovi podaci, međutim, prethode širenju COVID-19, koji je prouzrokovao porast mortaliteta povezanog sa upalom pluća.
Kao što je gore pomenuto, mala deca i odrasli stariji od 65 godina su posebno podložni razvoju pneumonije. U Sjedinjenim Državama, upala pluća često nije fatalna kod dece, iako je to najčešći razlog da deca budu hospitalizovana, prema Američkom torakalnom društvu.
Upala pluća i srodne bolesti
Grip je čest uzrok upale pluća, posebno među ljudima čiji je imuni sistem na neki način ugrožen. U većini slučajeva grip ne dovodi do upale pluća, ali kada se dogodi, ishodi su mnogo gori i mogu biti fatalni, napominje Američko udruženje pulmologa.
Određena hronična medicinska stanja koja utiču na vaš respiratorni sistem mogu učiniti da postanete podložniji pneumoniji. To uključuje HOBP i astmu. Ako razvijete pneumoniju i imate jedno od ovih stanja, simptomi mogu biti
ozbiljniji, a oporavak može potrajati duže. To su:
- Grip
- HOBP
- Astma
